Η πρόσφατη κυκλοφορία του Άσματος Ασμάτων, σε μετάφραση του Ιωσήφ Βεντούρα ο οποίος, πλάι στο νεοελληνικό, παρέθεσε σε ευθεία αντιστοίχιση το εβραϊκό κείμενο μαζί με τη νεοελληνική του προφορά, δίνει την ευκαιρία στον σύγχρονο αναγνώστη να έρθει σε επαφή με ένα μνημειώδες έργο της παγκόσμιας λογοτεχνίας και να ανακαλύψει τις μοναδικές του αρετές η βασικότερη από τις οποίες είναι η ιδιαίτερη ατμόσφαιρα και το κλίμα μέσα στο οποίο συντίθεται και το οποίο, με τη σειρά του, διαμορφώνει, ένα κλίμα και μια διάθεση ξεκάθαρα ερωτική που, όμως, εκδηλώνεται μέσα σε ένα πλαίσιο θεϊκό. Θα μπορούσε κανείς να κάνει λόγο για ένα είδος ερωτικής θέωσης, μια ανύψωση του ερωτικού αισθήματος στα επίπεδα όπου κινείται και ζει η θεϊκή ουσία και μια κατάβαση της θεϊκότητας στη γήινη, ανθρώπινη πραγματικότητα και αλήθεια. Η συνάντηση αυτή έχει ιδιαίτερη αξία και σημασία στο μέτρο και στο βαθμό που καταλήγει να αποτελέσει ένα σημείο αναφοράς και μια κατευθυντήρια αρχή και ιδέα για τη μεγαλύτερη εκδήλωση της ανθρώπινης ύπαρξης, τον έρωτα, και τον τρόπο με τον οποίο αυτός βιώνεται και θα πρέπει να βιώνεται ως κοινωνία και επικοινωνία όχι μόνο με την ανθρώπινη, αλλά και με τη θεϊκή ενέργεια και ύλη.
Πέρα όμως από την ενατένιση του βαθύτερου νοήματος που το ερωτικό βίωμα έχει και αποκτά, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η υπόθεση – πρόταση που διατυπώνει ο μελετητής και μεταφραστής σχετικά με τον δημιουργό του Άσματος ο οποίος θα πρέπει να θεωρηθεί πως τελικά υπήρξε γυναίκα και όχι άνδρας και μάλιστα μια γυναίκα που, ακριβώς επειδή έμεινε αφανέρωτη, μπόρεσε να δώσει με τέτοια ένταση και πάθος, με τέτοια δύναμη αισθήματος και σκέψης όλη αυτήν την πλούσια ύλη, μορφοποιημένη με άκρα ποιητικότητα, με μια στόχευση δηλαδή εξύμνησης του ανθρώπινου πάθους όπως αυτό εκδηλώνεται ως έλξη προς το αγαπημένο πρόσωπο που διεγείρει τις αισθήσεις και εξάπτει τη φαντασία. Εδώ ακριβώς έγκειται και το τρίτο σημείο στο οποίο με ιδιαίτερο ενδιαφέρον στέκεται ο ερμηνευτής που θεωρεί το όλο εγχείρημα αποτέλεσμα ονειροφαντασιάς, προϊόν δηλαδή ενός οραματισμού και μιας φαντασίωσης που τοποθετούν εξ ολοκλήρου την ποιητική αυτή δημιουργία στην περιοχή του ονειρώδους, του μυστηριακού, του φαντασιακού και υποθετικού, στην περιοχή δηλαδή του απόλυτα πλασματικού και καλλιτεχνικού. Η οπτική αυτή ανοίγει ένα ευρύ πεδίο έρευνας και μελέτης στο μέτρο και στο βαθμό που μεταθέτει την όλη συζήτηση τόσο στον τρόπο με τον οποίο το φύλο του δημιουργού εκδηλώνεται και αντανακλάται στην ίδια τη δημιουργία, στις μεθόδους και την ιδιαίτερη προσέγγιση, όσο και στον τρόπο που η καλλιτεχνική πράξη μπορεί να εκκινεί και να τροφοδοτείται από πηγές που έχουν ξεκάθαρα την έδρα τους στο θυμικό ή, μάλλον, το επιθυμητικό της ανθρώπινης ύπαρξης, την επιθυμία, τη βούληση, το ένστικτο και το ορμέφυτο που ως οντότητα ο άνθρωπος διαθέτει. Το ορμέφυτο όμως αυτό αποκτά μιαν άλλη διάσταση και ένα διαφοροποιημένο περιεχόμενο από τη στιγμή που συνυφαίνεται με την πνευματικότητα και με μια ανώτερη ποιότητα ζωής ακόμα και στις πιο γήινες, απτές και συνήθεις εκδηλώσεις.
Με αυτές λοιπόν τις ανατρεπτικές, όσο και ενδιαφέρουσες, αλλά και θεμιτές προτάσεις στο οπλοστάσιό του, ο Ιωσήφ Βεντούρας προσφέρει μια διαφοροποιημένη ανάγνωση του σπουδαίου αυτού έργου, πλουτισμένη όχι μόνο από τα σχόλια που παρατίθενται κοντά στη μετάφραση και από τη σχετική εισαγωγή που εξετάζει τη σχέση του με εβραϊκό μυστικισμό, του Παγανισμό, την ερωτική ποίηση στην Αίγυπτο, την ελληνική γυναικεία ερωτική ποίηση, αλλά από τα σχετικά κεφάλαια που ερμηνεύουν το έργο από διάφορες πλευρές και οπτικές, η πιο ενδιαφέρουσα ίσως από τις οποίες είναι η φεμινιστική προσέγγιση η οποία στέκεται ιδιαίτερα στο ρόλο και τη λειτουργία των αρχετύπων και του τρόπου με τον οποίο αυτά μορφοποιήθηκαν στις διάφορες παραδόσεις. Πολύ περισσότερο όμως είναι η ίδια η μετάφραση, η ρέουσα και απρόσκοπτη γλώσσα, η απόδοση των διακυμάνσεων του ύφους και συνακόλουθα του ήθους του κειμένου, η εντάσεις και οι υφέσεις που επενδύονται με το ανάλογο λεκτικό, κυρίως όμως η ρυθμικότητα με τη σταθερή της παρουσία και επενέργεια που καθιστούν το κείμενο αυτό, πέρα από ένα κλασσικό ανάγνωσμα, μια επικαιροποιημένη πρόταση για την απόλαυσή του.
Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Περι (ου)