Ιωσήφ Βεντούρας, Τα ποιήματα του Πέτρου Αλώβητου, Νίκας/Ποίηση, Αθήνα 2020, σελ. 40, 9,00 €.

από τον ποιητή, θεατρολόγο και κριτικό Κωνσταντίνο Μπούρα

Πίσω από το προσωπείο με το συμβολικό όνομα Πέτρος Αλώβητος, κρύβεται το μυστικό της αιώνιας ζωής μέσα από την διαιώνιση της στιγμής και την παραίτηση τής επιστροφής στο όλον που ταυτίζεται και με το τίποτα, αφού διαγράφει διαρκώς κύκλους επανερχόμενο στο μηδέν, σαν ελικοειδής δράκων που εκτινάσσεται δαγκώνοντας την ουρά του.

Κρυπτικό το θεολογικό περιεχόμενο αυτής της παραβολής, παραπέμπει στα αρχαία μυστήρια της Μεσοποταμίας, με τον παραλληλισμό των επικλήσεων στην Ινάννα και στον Ίακχο (βλ. σελ. 32).

Όμως ο λόγος τού Ποιητή είναι διαυγής και κρυστάλλινος. Θεολογεί συχνά πυκνά αναφερόμενος σε έναν “θεό μοναχικό” παραπέμποντας διακειμενικώς στους προ-σωκρατικούς, ειδικότερα στον “σκοτεινό” (ως προς την έκφραση, όχι ως προς τις ιδέες του) Ηράκλειτο.

Κοσμολογικά οράματα στις σελίδες 11, 29 και 33.

Μακρά αφηγηματικά ποιήματα. Έντονη δραματικότητα. Προφορικότητα που παραπέμπει στην παραδοσιακή δημώδη λαλιά.

Αλλά και διακειμενικές αναφορές στον Σεφέρη και σε άλλους σημαντικούς λογοτέχνες.

Ύμνος στο Θήλυ, στην αρχετυπική Μεγάλη Μητέρα Θεά, που τώρα επιστρέφει να πάρει πίσω τα σκήπτρα τού Κόσμου από τους αιμοχαρείς άνδρες.

Αισθητικό το πόνημα της σελίδας 27, “Portrait de Dame en Diane” με τον αντίστοιχο πίνακα τού Fr. Flameng (Paris, 1856-1923), που βρίσκεται στο Μουσείο Πωλ Βαλερύ, όπου κι αυτό το ποίημα στη γαλλική του εκδοχή συμπεριλαμβάνεται στο επίσημο λεύκωμα.

Βαθιά γνώση της αρχαίας μυθολογίας (και όχι μόνον της ελληνικής), όπως αποκαλύπτει το δίστιχο από αυτό το ιδιαίτερα τεχνουργημένο ποίημα: “Ο Ακταίων στη ρεματιά κομματιασμένο ελάφι / κι ο έρωτας σε ράμφος κορακιού παγιδευμένος”.

Το ασύνδετο σχήμα χαρίζει στον εκλεπτυσμένο στιχοπλόκο της δυνατότητα μιας εξαϋλωμένης αφήγησης, που απογειώνει τα γραπτά του, ανεβάζοντάς τα σε αιθερικά ύψη αξιοσημείωτα (όπως στη σελ. 22).

Μακρό, αφηγηματικό ποίημα “Η Εύα στα Σεπόλια”, αφιερωμένο “στην Υβέτ” (σσ. 20-21).

Ο Ιωσήφ Βεντούρας είναι τεχνίτης του Λόγου, ακόμα κι εκεί που βυθίζεται στο άλογο κομμάτι τής ύπαρξης.

Το ποίημα “Αθηνά” καταλήγει με αισιόδοξη εκδοχή της υπαρξιακής χαρμολύπης:
“Ας  παύσουνε τα σήμαντρα / αυτή που κλαίει στον πηγαιμό / το σπόρο κουβαλώντας / γυρίζοντας / θα τραγουδά χαρούμενη / δεμάτια φορτωμένη” (σελ. 19).

Η Νέμεσις ως θερμοδυναμική απόδοση ευθυνών, η Δίκη πανταχού παρούσα και το Μηδ-Έν καραδοκεί διαρκώς ακυρώνοντας τα έργα των χειρών μας.

Φιλοσοφικός, δραματικός “Ο μονόλογος του Πέτρου Αλώβητου” (σελ. 14), λαμβάνει βιβλικές διαστάσεις, όμως το ρίζωμα στην καθημερινή πραγματικότητα καλά κρατεί χάρη στον πανταχού παρόντα έρωτα για την γυναίκα, εξιδανικευμένη πάντα.

Ακόμα και το motto στο ποίημα “Ο Πέτρος Αλώβητος διαβάζει Άντερσεν” παραπέμπει στην κυρίαρχη ιδέα του μοναχικού θεού (σελ. 12).

Ένθεος ο ποιητής στο “Κάτι εκεί έξω” (σελ. 11).

Όσο για την κατίσχυσιν μορφής έναντι περιεχομένου, υπολανθάνει μία υπογείως ειρωνική του δήλωση στην υποσημείωση της σελ. 10: “...ούτε μια λέξη γι’ αυτόν τον ποιητή που αγαπούσε τη μορφή, διότι όπως έλεγε, ταίριαζε στη σκοτεινή εποχή που υπήρξε”. Σαφής πολιτική θέση και πικρή πολιτισμική διαπίστωση.

Η γέννα ως συγκομιδή παρά ως υπόσχεση μετενσάρκωσης στο προανάκρουσμα αυτής της ποιητικής περιδιάβασης στο Αχανές (σελ. 8).

Ο ποιητής Ιωσήφ Βεντούρας ως μάρτυρας τού καιρού του διαλέγει για motto ολάκερης αυτής της ευσύνοπτης, αλλά όχι και λακωνικής συλλογής δύο στίχους από τον Ιώβ, που τον αγαπά – ως φαίνεται – ιδιαίτερα.

Προσεγμένη, φροντισμένη, επιμελημένη έκδοση με ιδιαίτερα ταιριαστό εξώφυλλο που εικονοποιεί και αποσυμβολίζει το περιεχόμενο.
 

Δρ Κωνσταντίνος Μπούρας

www.konstantinosbouras.gr